คมสันต์ ไทยโชว์เชิญสัมผัส “อัศจรรย์แต่แมงตับเต่า” อาทิตย์ที่ 16 พฤษภาคม 2553

พบความมหัศจรรย์ของแมงตับเต่า สัตว์ปีกตัวเล็กๆที่เป็นแรงบันดาลใจยิ่งใหญ่ ให้ศิลปินชาวบ้านย่านเมืองเพชรบูรณ์ รังสรรค์ผูกเรื่องร้องรำที่เรียกขานว่า “แมงตับเต่า” ในรายการไทยโชว์ ตอน “อัศจรรย์แต่แมงตับเต่า” อาทิตย์ที่ 16 พฤษภาคมนี้
คมสันต์ สุทนต์ ผู้ดำเนินรายการไทยโชว์ เล่าให้ฟังถึงที่มาของโชว์ครั้งนี้ว่า*** แมงตับเต่า เป็นศิลปะการแสดงที่พอมีให้เห็นอยู่บ้างแถว อ.หล่มเก่า และอ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์ รูปแบบการแสดงฉาก การแต่งกาย และเครื่องดนตรีบางชิ้นเช่นระนาด มีส่วนคล้ายลิเก แต่การร้องดำเนินเรื่องมีลักษณะเป็นแบบหมอลำเรื่อง ซึ่งผมคิดว่าน่าจะเป็นหมอลำหมู่ที่เก่าแก่ที่สุดด้วย

แมงตับเต่านั้นสันนิษฐานว่ามีรูปแบบการรำเกี้ยวพาราสี หยอกล้อแบบสนุกสนาน อารมณ์เหมือนกับกลอนที่ว่า “แมงตับเต่าแมงเม่าขี้หมา จับอยู่ฝาแมงมุมแมงสาบ จับซาบลาบแมงหวีแมงวัน อัศจรรย์แต่แมงตับเต่า...”ลีลารำร่ายโยกย้ายคล้ายการบินของแมงตับเต่า

การเล่นหรือเต้นแมงตับเต่า แบ่งออกเป็น สองฝ่าย ชาย หญิงโดยมีดนตรีพื้นบ้าน เมื่อการแสดงแมงตับเต่าจบแล้ว ก็จะต่อด้วยการร้องเล่าเรื่องนิทานพื้นบ้านต่อไปอีก จนได้พัฒนามาเป็นแมงตับเต่าของคณะครูสมบูรณ์ วงศ์ศรีรักษ์ บ้านหวาย หล่มสัก อย่างที่รายการไทยโชว์ได้นำเสนอ ซึ่งคณะนี้มีรากฐานที่สำคัญเพราะได้รับการถ่ายทอดมาจากบิดาครูแดง บ้านห้วยโป่ง ต้นตำหรับแมงตับเต่าอีกทอดหนึ่ง บทร้องบันทึกเป็นภาษาไทยน้อย โดยจาร(คล้ายการเขียน)ลงในใบลานเรียกว่า “ผูก” ๑ ผูก คือ ๑ เรื่อง ซึ่งผมคิดว่าน่าจะเป็นที่มาของคำว่า “ผูกเรื่อง” ศัพท์แสงที่ใช้กันในวงการแสดงไทยนั่นเอง

เรื่องที่นิยมเล่นและโชว์ในวันนี้ก็คือ ท้าวสุริวงศ์ เริ่มต้นจากที่ท้าวพรหมทัตและนางพิมพากษัตริย์แห่งนครเป็งจาน ออกประพาสป่าเพื่อล่าสัตว์...เรียกว่าฉากชมสวน มีการเสพ(แสดง)หมอลำด้วย..ท้าวพรหมทัตออกล่าสัตว์ก็ไปพบกวางทองผ่องอำไพ เป็นยักษ์แม่หม้ายแปลงมาล่อให้นางพิมพาติดใจ นางจึงขอร้องให้ท้าวพรหมทัตจับกวางมาให้ได้ เมื่อตามไปกวางทองจึงกลายร่างเป็นหญิงสาวสวย ทำให้ท้าวพรหมทัตหลงใหลจนรับมาเป็นมเหสีอีกองค์

คมสันต์ สุทนต์ เล่าปิดท้ายโชว์แมงตับเต่าว่า

เพื่อเสริมให้เข้าบรรยากาศของการแสดง แมงตับเต่า ที่บ้านหวาย อำเภอหล่มสักซึ่งศิลปินนักแสดงทุกท่านล้วนแต่มีอาชีพเกษตรกรรม-ปลูกใบยา ซึ่งเป็นพืชเศรษฐกิจของจังหวัดเพชรบูรณ์ จึงนำเสนอ ระบำเก็บใบยา ผลงานการแสดงที่สวยวิจิตร ของเยาวชนคนรุ่นใหม่แห่งมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์ มาปิดท้ายโชว์ด้วยครับ

สัมผัสความมหัศจรรย์ของแมงตับเต่า สัตว์ปีกตัวเล็กๆที่เป็นแรงบันดาลใจยิ่งใหญ่ ให้ศิลปินชาวบ้านย่านเมืองเพชรบูรณ์ รังสรรค์การแสดงที่เรียกขานว่า “แมงตับเต่า” ในรายการไทยโชว์ ตอน “อัศจรรย์แต่แมงตับเต่า” วันอาทิตย์ที่ 16 พฤษภาคม 2553 เวลา 18.00 น. ดูรายการย้อนหลังได้ทาง www.thaipbs.or.th/Thaishow

***เป็นบทสัมภาษณ์ที่แสดงความคิดเห็นในฐานะนักวิชาการวัฒนธรรม โปรดอ้างอิงชื่อและนามสกุลผู้เขียน “คมสันต์ สุทนต์” ทุกครั้ง เพื่อรับฟังข้อเสนอแนะและมุมมองที่แตกต่างจากผู้อ่าน